Miednica jest podporą naszego ciała. Amortyzuje ruchy oraz chroni i stabilizuje narządy wewnętrzne obręczy miednicznej – macicę, pochwę, pęcherz moczowy wraz z cewką moczową i jelita (w szczególności jelito grube).
Mięśnie dna miednicy, nazywane również mięśniami Kegla, to zespół silnie ukrwionych i unerwionych mięśni i więzadeł, rozpiętych pomiędzy kością łonową a kością ogonową. Stanowią one podporę dla organów wewnętrznych, zamykając niejako tułów do spodu.
Ten zespół mięśniowy zbudowany jest z trzech warstw:
- zewnętrznej, którą tworzy zwieracz odbytu
- środkowej – mięśnia poprzecznego głębokiego krocza
- wewnętrznej, którą buduje dźwigacz odbytu i dwie pary mięśni dodatkowych
Przechodzą przez niego ujścia trzech narządów wewnętrznych, znajdujących się w jamie brzusznej: pęcherza moczowego, pochwy oraz odbytu.
Kiedy mięśnie dna miednicy są silne, ich napięcie podtrzymuje i stabilizuje narządy wewnętrzne obręczy miednicznej, jak również uciska ich ujścia. Kiedy jednak wiotczeją, kobieta zaczyna mieć problemy z nietrzymaniem moczu, wypadaniem macicy i innymi dolegliwościami.
źródło: forumzdrowia.pl
Mięśnie dna miednicy należą do grupy tzw. mięśni głębokich. Często więc zupełnie nieświadomie zaniedbujemy je, a siedzący tryb życia i stres dodatkowo je osłabiają. W efekcie u wielu osób z biegiem czasu stają się one coraz słabsze i coraz bardziej wiotkie. W efekcie narządy wewnętrzne tracą stabilność i zaczynają funkcjonować nieprawidłowo.
Silne mięśnie Kegla nie tylko poprawiają jakość życia seksualnego, ułatwiają poród i powrót do formy po ciąży, ale także zapobiegają nietrzymaniu moczu, wypadaniu macicy oraz pęcherza moczowego.
Ich sprawność ma również przełożenie na kondycje kręgosłupa, erekcję u mężczyzn, a nawet na procesy trawienne.
Napięte czy osłabione mięśnie dnia miednicy?
Z uwagi na fakt, iż symptomy w obu przypadkach mogą być podobne (zwłaszcza jeśli chodzi o problemy z nietrzymaniem moczu), warto wiedzieć, czy problemem jest osłabienie i wiotkość czy też nadmierne napięcie mięśni dna miednicy.
Aby ocenić stan mięśni dna miednicy warto skonsultować się z fizjoterapeutą lub lekarzem. Istnieje także kilka objawów, które ułatwią zdiagnozowanie problemu.
Osłabione mięśnie dnia miednicy
- gubienie moczu podczas kichania, kaszlu, dźwigania
- uczucie ciągłego i silnego parcia na mocz
- nietrzymanie stolca i/lub gazów
- uczucie ciężaru lub ucisku w dole brzucha
- uczucie ciężaru pochwie (poczucie, że „zaraz z niej coś wypadnie”)
- uczucie, że “zaraz coś wypadnie” z pochwy
- ból w dolnym odcinku kręgosłupa
- ból w okolicy stawów biodrowych
- odczuwanie częstego parcia na stolec, czasem także nietrzymanie stolca
Zbyt napięte mięśnie dnia miednicy
- ból podczas stosunku
- ból podczas wkładania lub stosowania tamponu
- ból podczas badania ginekologicznego
- trudności podczas wypróżniania (ból, dyskomfort), częste zaparcia
- częste uczucie parcia na mocz, słaby i/lub nierówny strumień moczu
- nietrzymanie moczu
- ból miednicy, bóle w dole brzucha i/lub w dolnym odcinku kręgosłupa, bóle pachwin, nasilające się na skutek długotrwałego siedzenia
- odczuwanie mrowienia lub drętwienia w okolicach krocza
W przypadku osłabienia mięśni dna miednicy zalecane są ćwiczenia polegające na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu oraz stosowanie kulek waginalnych. Przeciwwskazaniem są tu wszelkie urazy i schorzenia neurologiczne.
Kiedy jednak mięśnie dna miednicy są nadmiernie napięte, wszelkie ćwiczenia polegające na ich napinaniu przyniosą więcej szkód niż pożytku. W takiej sytuacji zalecane są ćwiczenia rozluźniające i odciążające, spacery oraz oddychanie przeponowe. Nie należy stosować kulek waginalnych.
W obu przypadkach warto skonsultować się z fizjoterapeutą, który dobierze najbardziej odpowiedni zestaw ćwiczeń i poinstruuje, jak należy je prawidłowo wykonywać.
Przyczyny zaburzeń
Istnieje wiele czynników podwyższających ryzyko wystąpienia jednej z powyższych dysfunkcji mięśni dna miednicy. Należą do nich: nadwaga, siedzący tryb życia, zła dieta, niska świadomość własnego ciała, nieprawidłowe zachowania w okresie połogu, ciężka praca fizyczna. Istotny jest tu również wiek kobiety, bo wraz z nim zmienia się struktura włókien mięśniowych. Im kobieta jest starsza, tym trudniej jest jej odzyskać i utrzymać sprawność mięśni dna miednicy.
Ponadto z wiekiem u kobiet po porodach naturalnych mięśniówka przepony moczowo-płciowej może zanikać. Co więcej – niekiedy mięśnie dna miednicy mogą być okresowo bardziej osłabione i wrażliwe na przeciążenia, niż zwykle.
Dzieje się tak na skutek wahań hormonalnych na początku i końcu cyklu miesiączkowego, w czasie menopauzy, w okresie ciąży i w pierwszym roku po porodzie. Podobny wpływ mają także wszelkie zabiegi operacyjne w obrębie jamy miednicy oraz poród siłami natury, podczas którego mięśnie ulegają znacznemu rozciągnięciu i bez odpowiednich ćwiczeń nie wracają już do pierwotnej sprawności.
Szczególnie ciężką sytuacją są tu komplikacje podczas porodu, przedłużające się porody, powikłania i wspomaganie porodu oksytocyną. Warto jednak pamiętać, że nie poród jest tu czynnikiem ryzyka, ale to, jak kobieta dba o siebie w okresie połogu i krótko po nim. Postępowanie po porodzie decyduje o tym, czy tkanki powrócą do pierwotnej sprawności, nie zaś sam poród.
Najczęstsze zaburzenia
Profilaktyka – lepiej zapobiegać niż leczyć!
Na prawidłowe funkcjonowanie mięśni dna miednicy składają się: dobre napięcie mięśniowe, właściwe reakcje odruchowe oraz odpowiednie rozluźnienie mięśni. Właściwe napięcie utrzymuje i stabilizuje narządy miednicy mniejszej oraz ich ujścia. Jest ono również konieczne dla prawidłowego przebiegu reakcji odruchowych oraz rozluźnienia mięśni Kegla.
Prawidłowość reakcji odruchowych zapewnia utrzymanie stałego napięcia mięśniowego i wywołanie odpowiedniego skurczu tych mięśni w sytuacji silnego wzrostu ciśnienia śródbrzusznego (np. kichnięcie, kaszel).
Właściwe rozluźnienie mięśni Kegla z kolei często mylone jest z ich osłabieniem. Słabe mięśnie są wiotkie, silne natomiast potrafią całkowicie się rozluźnić np. podczas porodu, dzięki czemu przebiega on łatwiej. Rozluźnienie mięśni krocza jest również istotne w procesie mikcji i wypróżniania. Słabe lub zbyt napięte mięśnie dna miednicy zaburzają te procesy, prowadząc do szeregu dolegliwości.
Warto więc odpowiednio ćwiczyć mięśnie dna miednicy, bo tylko regularne i właściwe dbanie o nie utrzyma je w dobrej kondycji. Ćwiczyć warto tym bardziej, im więcej jest czynników, które osłabiają mięśnie Kegla, jak np. ciąża, poród, nadwaga.